Bí đỏ (Bí ngô): Đặc điểm, cách trồng và chăm sóc đơn giản tại nhà

Bí đỏ, còn gọi là bí ngô, là một loại cây trồng phổ biến và xuất hiện trong nhiều bữa ăn quen thuộc. Với giá trị dinh dưỡng cao, nó được ưa chuộng và sử dụng như một thực phẩm chính. Hãy cùng Vuontudong tìm hiểu về đặc điểm, cách trồng và chăm sóc loại cây này nhé!

Đặc điểm, nguồn gốc của bí đỏ

Bí đỏ (bí ngô) là một loại cây thân cỏ sống hàng năm, thường bò lan rất dài trên mặt đất và có nhiều tua cuốn phân nhánh. 

Nguồn gốc 

Nguồn gốc của bí đỏ chưa được xác định chính xác, tuy nhiên có nhiều người cho rằng loại quả này có nguồn gốc từ Bắc Mỹ. Các hạt bí ngô cổ nhất được tìm thấy ở Mexico và có niên đại từ năm 7000 đến 5500 trước Công nguyên. Đây là loại quả lớn nhất trên thế giới.

Đặc điểm

Quả bí đỏ có thể có cân nặng từ 0,45 kg đến hơn 450kg. Hiện tại, quả bí nặng nhất được ghi nhận vào năm 2014, với cân nặng lên đến 1054 kg. Quả bí có thể có hình cầu hoặc hình trụ, chín thì có màu vàng cam và bên ngoài có khía chia thành từng múi. 

• Cây bí ngô có lá to và ráp, với năm thuỳ và nhiều lông rậm trên thân lá. 
• Hoa đơn tính cùng gốc, mọc đơn độc ở nách lá, hình chuông và màu vàng hoặc vàng có điểm đỏ. Thường thường, hoa cái nở sớm hơn hoa đực. 
• Khi quả bí ngô mới hình thành, nó có một lớp lông tơ dày ở ngoài vỏ để hô hấp và chống đỡ với ngoại cảnh. Khi quả già đi, lớp lông này sẽ rụng đi và vỏ quả trở lại trơn láng. 
• Cùi quả (thịt) dày, có màu sắc khác nhau tùy theo giống, với giống lúc già màu vàng (bí ngô) và giống màu đỏ (bí rợ). 
• Ruột quả chứa nhiều hạt màu trắng dẹt, hình trái xoan. 

Bí ngô là một loại cây có nhiều giống trồng khác nhau và được trồng rộng rãi ở nước ta, đặc biệt là ở các vùng đất bãi ven sông, đất bãi, đất trồng màu và trên các nương rẫy. 

Các loại bí đỏ phổ biến

Dưới đây là danh sách các loại bí đỏ phổ biến hiện nay và các đặc điểm của chúng:

Bí đỏ hồ lô (bí đỏ hạt đậu, bí đỏ cô tiên, bí cô tiên)

• Hình dạng: hơi thắt nhỏ ở giữa quả, phần đuôi phình to hơn phần cuống, giống như hồ lô hoặc hạt đậu.
• Thời gian thu hoạch: khoảng 65-75 ngày.
• Năng suất cao hơn và thời gian thu hoạch nhanh hơn so với bí đỏ tròn.
• Loại bí ngô được trồng và bán phổ biến nhất trên thị trường.

Bí đỏ tròn (bí đỏ quả tròn)

• Hình dạng: quả tròn, có thể tròn như hình cầu hoặc tròn dẹt tùy theo giống.
• Thời gian thu hoạch: từ 3 tháng trở xuống.
• Vỏ ngoài thường hình thành các khía tự nhiên, cứng.
• Ít được trồng và bán trên thị trường so với bí đỏ hồ lô.

Bí đỏ dài (bí đỏ mật)

• Hình dạng: quả thon dài.
• Vỏ quả khi chín sẽ chuyển sang màu vàng cam rất đẹp mắt.
• Ruột có màu vàng ruộm, thường được dùng để nấu chè hoặc làm các loại thực phẩm từ bí ngô muốn cho màu sắc đẹp.

Bí đỏ khổng lồ (bí đỏ Halloween)

• Hình dạng: quả siêu to khổng lồ.
• Thường được trồng để làm đồ trang trí Halloween.
• Khó bán lẻ và ít được dùng để làm thực phẩm.

Bí đỏ siêu ngọn

• Là loại giống bí ngô được lai tạo để trồng chuyên lấy ngọn.
• Khi trồng giống bí đỏ lấy ngọn, cây sẽ ra nhiều nhánh và các nhánh to, mập để cho năng suất ngọn cao.
• Ngọn bí là một món ăn rất ngon và được nhiều người yêu thích.

Hướng dẫn cách trồng cây bí đỏ

Thời vụ trồng 

Cây bí đỏ là loại cây rau lấy quả, có thể được trồng quanh năm chỉ với việc đảm bảo cung cấp đủ lượng nước cho cây.

Tiêu chuẩn chọn giống cây

Bạn có thể lựa chọn giống từ quả bí đỏ già của vụ trước hoặc mua các gói hạt giống đã qua xử lý và đóng gói bán tại các cửa hàng giống rau uy tín. 

Nếu sử dụng giống từ vụ trước, cần chọn cây có quả to, ngọt, già và không bị nhiễm sâu bệnh. Chọn các hạt giống to, mập khỏe, rửa sạch để làm giống cho vụ mùa tiếp theo.

Kỹ thuật ngâm hạt giống

Hạt bí đỏ giống cần được ngâm trong nước ấm 30 – 35°C từ 6 đến 8 giờ, sau đó lấy ra và rửa lại bằng nước sạch. 

Để ủ hạt, bạn có thể bọc chúng trong một khăn ẩm và để ở nhiệt độ 20 – 25°C trong một đêm. Nếu thấy hạt giống đã nứt nanh, bạn có thể gieo chúng vào bầu đất.

Kỹ thuật gieo hạt giống 

Để chuẩn bị đất trồng hạt giống, không cần quá kén chọn về loại đất. Bí đỏ có thể sinh trưởng tốt trên nhiều loại đất khác nhau, từ đất giàu dinh dưỡng đến đất khô cằn sỏi đá. 

Tuy nhiên, bạn có thể sử dụng đất tribat hoặc đất hữu cơ giàu dinh dưỡng để đảm bảo sự phát triển tốt cho cây. Trước khi gieo, bạn nên trộn đất với phân bò, phân gà hoặc phân trùn quế để tăng thêm chất dinh dưỡng trong đất.

Để gieo hạt giống bí ngô, bạn có thể thực hiện các bước sau đây:

• Bước 1: Tạo một lỗ sâu khoảng 1cm và đặt hạt giống đã được ủ vào đó. Mỗi lỗ nên gieo từ 1-2 hạt giống. Sau đó, phủ một lớp đất mỏng lên trên.
• Bước 2: Sau khi gieo, bạn cần phun nước ẩm cho đất và đặt chậu ươm ở nơi có ánh sáng và nhiệt độ ấm để thúc đẩy cho hạt giống nảy mầm.

Làm đất trồng cây 

Đất cần được làm kỹ và tơi xốp, có cấu trúc nhẹ, giàu mùn, dễ thoát nước và đạt độ pH từ 6-6.5. Nếu trồng ở vùng chân ruộng cao ráo, nên chọn đất thịt nhẹ pha cát, đặc biệt là đất phù sa ven sông hoặc suối.

Trước khi trồng bí đỏ, cần chuẩn bị đất trồng trước ít nhất 10 ngày để cho đất phân hóa các hóa chất vụ trồng trước và loại bỏ bệnh. Sau đó, cày xới đất đều, dọn dẹp cỏ rác và bón thêm vôi và phân để cung cấp chất dinh dưỡng cho đất.

Khi tạo luống, cần giữ chiều cao khoảng 20-30cm, chiều rộng khoảng 3m, khoảng cách hàng 5-6m, và khoảng cách cây 50-80cm. Để tránh tình trạng cây bị ngập nước trong mùa mưa, nên làm rãnh sâu ở giữa hai luống để nước có thể dễ dàng thoát ra.

Cuối cùng, sau khi làm đất, bạn nên bón lót phân chuồng ủ 300kg/360m2 và phân lân lâm thao 15kg/360m2 trộn đều với nhau, và bón lót cho đất trồng từ 3-7 ngày trước khi trồng cây.

Tiến hành trồng cây

Sau 2 tuần sau khi gieo hạt, có thể bắt đầu tiến hành trồng cây bí đỏ. Tiêu chuẩn cho cây trồng là cây khỏe mạnh, to, cứng cáp, rễ thẳng, không bị sâu bệnh, lá không bị dập nát.

Kỹ thuật trồng cây xuống đất:

• Cần thực hiện trồng cây nhẹ nhàng để tránh gãy hoặc hỏng cây.
• Sau khi trồng xong, cần tưới đầy đủ nước để giữ chặt gốc cây, đồng thời sử dụng đất cục để đặt xung quanh gốc cây giúp cây không bị đổ.

Kỹ thuật chăm sóc cây bí đỏ

Để trồng cây bí đỏ thành công, bạn cần chú ý đến các yếu tố sau:

• Cung cấp đủ nước cho cây trong mùa khô, đặc biệt là vào mùa nắng nóng.
• Tưới nước hàng ngày nên được thực hiện 2-3 lần với lượng nước không quá nhiều để tránh rễ cây bị úng nước và chết.
• Khi thân cây phát triển dài khoảng 1m trở lên, cần đắp thêm đất vào thân cây để tăng rễ phụ và đảm bảo khả năng hút chất dinh dưỡng tốt nhất cho cây.
• Nên để cây có từ 2-4 nhánh thôi để tập trung nuôi nhánh chính, giúp quả phát triển tốt hơn và tránh mất chất dinh dưỡng để nuôi cành dư thừa, gây ra sự còi cọc của quả.

Kết luận

Đây là tất cả thông tin về nguồn gốc, cách trồng và chăm sóc cây bí đỏ do Vuontudong tổng hợp để giúp bạn. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về các loại cây khác, hãy ghé thăm các bài viết của Vuontudong nhé!