Đậu Hà Lan: tìm hiểu từ đặc điểm đến cách trồng

Với giá trị dinh dưỡng cao, đậu Hà Lan hiện là một trong những loại đậu đắt đỏ nhất. Hơn thế, trồng loại cây này trong nhà có thể đem lại nhiều lợi ích đáng kể. Trong bài viết này, Vuontudong sẽ cung cấp cho bạn kỹ thuật trồng cây đậu Hà Lan để tăng năng suất.

Nguồn gốc và đặc điểm của cây đậu Hà Lan

Nguồn gốc và phân bố 

Mặc dù Đậu Hà Lan đã xuất hiện từ rất lâu nhưng nguồn gốc thực sự của loại đậu này vẫn chưa được tìm hiểu rõ ràng. Tuy nhiên, nhờ vào phân tích gen, nhiều nhà khoa học kết luận rằng loài thực vật này có nguồn gốc từ vùng Cận Đông và các khu vực Địa Trung Hải. 

Cây Đậu Hà Lan đã được trồng từ nửa sau của thiên niên kỷ thứ 2 trước Công nguyên và hiện nay được trồng ở nhiều nơi trên thế giới. Tuy nhiên, cây chỉ cho năng suất và tốc độ sinh trưởng tốt ở những khu vực có khí hậu ẩm và nhiệt độ từ 18 đến 20 độ C. Nhiệt độ quá cao (trên 25 độ C) hoặc quá thấp (dưới 12 độ C) sẽ làm cho cây đậu sinh trưởng chậm hoặc bị tàn lụi nhanh.

Đặc điểm

Đậu Hà Lan có các đặc điểm sau:

• Hạt đậu có màu xanh lục hoặc vàng, thuộc loại Pisum sativum, cây thân thảo sống được một năm và có thể tự thụ phấn.
• Lá của đậu Hà Lan có hình lông chim, ở phần đầu cuống là những sợi dây leo để thân cây có thể quấn vào những cây khác để leo và phát triển.
• Hạt đậu chứa nhiều protit và sinh trưởng tốt ở nhiệt độ ẩm từ 18 – 20 độ C.
• Cây đậu sinh trưởng trên nhiều loại đất khác nhau, tốt nhất vẫn là trên đất có nhiều mùn hoặc đất sét nhiều mùn.

Đậu Hà Lan có tất cả bao nhiêu loại?

Có ba loài đậu Hà Lan phổ biến với các đặc điểm riêng biệt:

• Loài Garden peas: chiều cao trung bình khoảng 1m, nhiều cụm tua để leo và có thời gian phát triển khác nhau, như giống Alaska (55 ngày), Sabre (65 ngày), Wando (68 ngày), Green Arrow (70 ngày),…
• Loài Sugar peas: chia thành 2 loại, đậu Hà Lan có bề mặt hơi phẳng với thành vỏ mỏng, hạt bên trong rất nhỏ và ăn được cả vỏ lẫn hạt. Và loại thứ 2 là đậu Hà Lan có bề mặt hơi ngồ nghề với thành vỏ dày.
• Loài Field peas: là loại đậu có màu nâu xám, hay đậu Kapucijner, được biết đến tên khoa học là P. sativum subsp. arvense (L.) Asch. Đậu Hà Lan Field peas thuộc dạng cây leo, nhiều nhựa và khá mọng nước, gồm nhiều loại gồm có đặc điểm và màu sắc khác nhau (màu xanh lam, màu trắng, màu nâu).

Hướng dẫn trồng đậu Hà Lan tại nhà

Để có những cây đậu hà lan chắc khỏe, bạn nên thực hiện theo các bước sau:

Ngâm ủ hạt giống

Để ngâm ủ hạt giống đậu, bạn nên chọn những hạt to, tròn và vỏ bóng mịn. Nếu bạn trồng đậu trên diện tích rộng, bạn có thể gieo trực tiếp lên đất đã được xử lý mà không cần phải ngâm nước. 

Tuy nhiên, nếu bạn trồng đậu tại nhà, trong xô chậu hoặc thùng xốp, bạn có thể ngâm hạt giống trong nước khoảng 6-8 giờ ở nhiệt độ phòng trước khi ủ trong khăn ẩm trong vòng 1-2 ngày cho đến khi hạt nứt nanh, sau đó mới gieo vào chậu.

Làm đất

Để làm đất trồng đậu Hà Lan, bạn cần tơi xốp đất trong vòng 1 tuần trước khi gieo. Hãy cày bừa đất và trộn với phân chuồng ủ hoại, phân lân và kali, sau đó trộn đều với đất ở độ sâu 15-20 cm và phơi đất trong vòng 1 tuần để diệt mầm bệnh. 

Sau đó, bạn có thể tiến hành lên luống với chiều rộng 1m, cao 25-30cm và rãnh luống rộng 25-30cm. Rạch hàng theo khoảng cách mỗi hàng cách nhau 60-65cm và bón lót lần 2 bằng phân chuồng ủ hoại hoặc tro trấu trộn với phân lân rải xuống từng hàng. Lấp đất mịn lên và tưới nước đủ ẩm trước khi tiến hành gieo hạt.

Gieo hạt

Khi gieo hạt đậu, bạn nên tiến hành gieo theo hàng với khoảng cách mỗi hạt cách nhau từ 18-20 cm. Sau đó, bạn phủ một lớp đất mỏng khoảng 3cm lên hạt và rải rơm rạ phủ lên luống để giữ ẩm cho hạt nảy mầm. 

Lưu ý: 

• Không đặt hạt quá sâu dưới mặt đất và tránh phủ quá dày đất lên hạt mới gieo để tránh cản trở sự nảy mầm và quá trình mọc của hạt.
• Sau khi gieo, bạn cần tưới đều đặn mỗi ngày một lần để đảm bảo đất đủ độ ẩm cho hạt có điều kiện tốt để nảy mầm. Khoảng 10-15 ngày sau khi gieo, đậu sẽ nảy mầm và ra lá.

Trồng đậu Hà Lan trong thùng xốp

Cách trồng đậu Hà Lan trong thùng xốp:

• Trộn đất với vôi bột, phân hữu cơ hoặc phân lân cho đều.
• Gieo hạt đậu Hà Lan xuống theo hàng cách hàng 30cm, mỗi hạt cách nhau 7-10cm.
• Tưới nước nhẹ để tạo độ ẩm cho đất.
• Phủ tro trấu hoặc xơ dừa mỏng lên đất để giúp hạt nảy mầm nhanh hơn.

Chăm sóc cây đậu Hà Lan

Sau 10-15 ngày, cây đậu Hà Lan cần được tỉa bớt để tránh tình trạng mọc quá dày. 

Sau đó, xới đất để đảm bảo đất tơi xốp và thoáng khí, giúp rễ cây phát triển tốt hơn. 

Tưới đạm hòa loãng nước và dùng phân chuồng hoặc hữu cơ để bón cho cây. Việc bón phân nên chia thành 3 đợt: 

• Lần 1 khi cây có 4-5 lá thật.
• Lần 2 khi cây đậu bắt đầu nở hoa với phân lân và kali, kết hợp với việc làm cỏ và vun đất.
• Lần 3 với lượng phân NPK, đạm ure và kali để bón thêm cho cây trong giai đoạn thu hoạch quả non lần đầu..

Mỗi 15-20 ngày, cây đậu Hà Lan cần được làm cỏ, xới vun gốc, và cắt tỉa lá già ở phần gốc để giảm thiểu tình trạng sâu bệnh và đảm bảo sự thông thoáng cho cây.

Làm giàn cho cây đậu Hà Lan

Để trồng cây đậu Hà Lan, cần phải làm giàn cho cây leo để đạt năng suất cao hơn. Giai đoạn cây đậu bắt đầu xuất hiện tua cuốn và cao khoảng 20-25cm, cần sử dụng cọc cao từ 1,5-2m để làm giàn kiểu chữ A để cây có thể sinh trưởng và bò leo lên đỉnh giàn.

Bệnh hại ở cây đậu Hà Lan

Cây đậu Hà Lan thường bị sâu bệnh, bao gồm rệp và sâu đục quả. Để phòng trừ sâu bệnh, có thể sử dụng thuốc Sumicidin 10EC hoặc Sherpa 25EC.

Thu hoạch đậu Hà Lan

Khi trồng cây đậu Hà Lan, nên thu hoạch trái khi hạt non mới chớm phình to, tùy vào mục đích thu hoạch mà có thể thu hoạch đậu tươi hoặc đậu khô. 

• Nếu muốn thu hoạch đậu tươi, nên thu vào sáng sớm để trái được tươi hơn. 
• Nếu muốn thu hoạch đậu khô, nên chờ khoảng 15-20 ngày sau khi quả non phình to để đổi màu. Quả đậu khô sẽ được thu hoạch khi hạt đã già, khô và vỏ quả đã bạc.

Kết luận

Vuontudong đã chia sẻ đầy đủ cho bạn tất cả thông tin liên quan đến việc trồng và chăm sóc cây đậu Hà Lan. Hy vọng bạn sẽ tận dụng được và thành công trong việc trồng loại cây này.