Mẹo cách gieo trồng và chăm sóc cây măng cụt
Cây măng cụt là một trong các loại cây ăn trái được ưa chuộng nhất hiện nay. Hương thơm cũng với vị ngọt hoà quyện của nó khiến cho vị giác của người thưởng thức được kích thích mạnh. Vậy hôm nay hãy cùng Vuontudong xem cây măng cụt có những thông tin cơ bản nào mà bạn cần biết.
Đặc điểm và cách phân loại cây măng cụt
Đặc điểm cơ bản
Măng cụt có tên khoa học là Garcinia mangostana L là loại cây trong họ Bứa. Măng cụt có nguồn gốc từ một số nước Myanma, Malaysia, Thái Lan, Indonesia,… chủ yếu được trồng nhiều nhất ở những vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa như vùng châu Á. Cây măng cụt sinh trưởng và phát triển trong nhiệt đới, ẩm.
- Măng cụt là dạng cây giống thân gỗ với nhãn hay vú sữa, rất to và cao khi nhiều năm tuổi.
- Chiều cao trung bình của cây măng cụt trưởng thành khoảng 10m.
- Cây măng cụt thuộc dạng tán lớn, rộng, nhiều cành và có tầng lá dày, lá màu xanh thẫm, cỡ trung bình.
- Rễ măng cụt thuộc rễ nông (thường ở trên mặt đất) và mọc rễ khá chậm.
- Trái măng cụt cầm chắc tay và không quá lớn hay bé.
- Vỏ măng cụt cứng và chát. Phía cuống vỏ có 5-6 cánh nhìn khá đẹp mắt.
- Ruột măng cụt chia làm nhiều múi và có hạt nhỏ hay không có hạt. Vị thơm dịu và mùi hương rất dễ chịu của măng cụt thường để lại ấn tượng khá sâu.
Măng cụt ra hoa vào khoảng đợt tháng 3 hàng năm và hái từ tháng 5 tới tháng 8 hàng năm.
Măng cụt được dùng và ưa thích không phải chỉ bởi có hương vị ngon mà có vô vàn công dụng với người sử dụng. Măng cụt có nhiều loại vitamin rất tốt để phòng chống mỏi mệt, hạ huyết áp, tiết dịch dạ dày, hỗ trợ làm đẹp làn da và điều hoà nhịp tim, nhịp hô hấp,… Ngoài ra, măng cụt cũng có công dụng trong việc trị viêm, chữa tiêu chảy và hen suyễn,…
Măng cụt ở Việt Nam được phân bố chủ yếu tại vùng Đồng bằng Sông Cửu Long và Đông Nam Bộ – nơi có đất phù sa màu mỡ và nhiệt độ nóng ẩm quanh năm hoàn toàn thích hợp với sự sinh trưởng của cây.
Phân loại
Măng cụt có nhiều loại. Mỗi một loại có hình dáng và hương vị khác nhau. Tại Việt Nam, có 2 loại được nhắc tên nhiều nhất chính là: Măng cụt Lái Thiêu (Bình Dương) và măng cụt nhập khẩu Thái Lan.
- Măng cụt Lái Thiêu có cuống to, quả bầu tròn, vỏ màu tím sẫm, hương vị chua ngọt thu hút đầu lưỡi.
- Măng cụt Thái Lan cuống nhỏ nhưng dài hơn, vỏ màu nâu cam, vị chua ngọt múi mềm, dễ dàng nhai nuốt.
Hướng dẫn cách gieo trồng và chăm bón cây măng cụt
Tiêu chuẩn trồng giống
Hiện nay măng cụt được trồng theo cách ươm hạt hoặc chiết cây. Do là cây cho quả không rụng nên cây trồng từ hạt sẽ luôn giữ lại đặc điểm của cây mẹ. Phương pháp này cho quả bé và nhỏ hơn so với cách ươm hạt.
Việc ươm hạt măng cụt rất dễ dàng. Chỉ cần gieo một số hạt rất nhỏ từ các quả măng cụt chín sớm. Đem làm sạch sẽ và trồng vào bầu đất đủ ẩm khoảng 10 ngày là hạt mọc mầm. Không nên ủ hạt lâu ngày xong mới mang trồng bởi hạt nhanh kiệt sức và tỷ lệ mọc mầm sẽ không cao.
Điều kiện nhiệt độ – độ ẩm
Cây măng cụt là loại cây có đòi hỏi độ ẩm thấp và nhiệt độ không quá lạnh khoảng 25-35 độ C. Vùng đất quá nóng và ẩm cây cũng sẽ khó phát triển tốt.
Mật độ khoảng cách
Măng cụt là cây có tán rộng do vậy cần thiết được trồng không quá dày với khoảng cách mỗi cây là 7m.
Kỹ thuật trồng
Khi cây con đã mọc mầm bạn chăm sóc duy trì độ ẩm cho cây có đủ cành và lá. Khi chiều cao cây khoảng 30cm là bạn nên đem gieo trồng ở đất sân vườn.
Khi gieo cần lưu ý làm hố trồng với kích cỡ phù hợp với bầu đất. Sau đó nhẹ nhàng đặt cây giống vào bên trong. Lấp đất lên sao cho đất vừa với miệng bầu. Muốn cây có thể đứng chắc chắn hơn bạn cần trồng thêm nhiều cọc tre. Trồng xong tưới ngay nước dưỡng ẩm lên cây.
Chế độ nước
Măng cụt là giống cây có nhu cầu nước rất cao. Đặc biệt ở thời kỳ cây phát triển tạo tán đến đậu quả. Thời kì mùa khô cần cung cấp đủ nước tưới cho cây vào khoảng buổi chiều tối.
Làm cỏ, trồng cây
Đây là giống cây lâu năm nên bạn cần trồng xen canh với các loại cây ngắn ngày khác nhằm giảm cỏ dại và gia tăng được lượng rau xanh.
Vào những năm đầu tiên khi cây vẫn đang được thu hoạch cành lá cỏ dại sẽ phát triển rất nhiều. Tán không làm sạch sẽ gì cả nên rất có thể bạn đã phun thuốc trừ cỏ như Gramoxone hoặc Glyphosate.
Tỉa cành tạo tán và cột cành
Thời kì cây nhỏ chỉ cần chặt cắt loại bỏ các cành khô, cành sâu bệnh và cành cao nhằm tăng độ thoáng cho cây.
Khi lớn chút nữa cao khoảng trên 1,5 m bạn tiến hành chặt bỏ cành ngọn của cây làm cành nhánh cấp 1. Một cây chỉ cần giữ 3-4 cành to để giữ lại tập trung chăm còn lại loại bỏ nốt. Với mỗi cành cấp 1 bạn cũng tiến hành cắt bỏ để tạo cành cấp 2-3 tuỳ thuộc theo ý của người trồng.
Thời kì cây bắt đầu thu thì sau mỗi vụ bạn cần chặt cắt loại bỏ các cành đã sâu bệnh và cành già cỗi không có khả năng ra quả.
Bón phân cho cây măng cụt
Tuỳ theo độ tuổi của cây, đường kính tán và tình trạng sức khoẻ mà bạn nên sử dụng sao cho phù hợp và đủ lượng.
Đối với cây có đường kính tán 6-8 m đang sinh trưởng tốt chúng ta nên bón phân vô cơ 3-4 kg/cây/lần
Trung bình cây đang sinh trưởng tốt mỗi năm bón 5-10 kg phân chuồng hoai mục. Phân NPK bón theo công thức 15:15:15 với lượng cụ thể như sau:
- Măng cụt khoảng 1 tuổi: Bạn bón thêm 0,5 kg NPK từ 2-3 lần một năm.
- Măng cụt khoảng 2 tuổi: Bạn bón 1kg
- Măng cụt khoảng 3 tuổi trở lên mỗi năm bón thêm 20%.
Thu hoạch quả
Khi quả ngả qua màu hồng tím bạn đã có thể thu hoạch được. Thu hái vào khoảng thời điểm buổi sáng sớm và nhẹ nhàng tránh việc làm dập quả. Đựng quả trong túi nilon sạch với nhiệt độ mát mẻ sẽ bảo quản cho quả tươi lâu hơn.
Sâu bệnh hại trên cây măng cụt
Xì mủ, thối và sượng trái
Bệnh này dễ thấy nhất trên vỏ trái măng cụt. Khi bệnh, vỏ trái sẽ bị chảy mủ, làm hỏng lớp thịt bên trong và không có vị ngon ban đầu. Thời điểm 2-3 tuần trước khi hái nếu có mưa nhiều và mưa to sẽ càng làm bệnh này lây lan. Bệnh thối mủ làm giảm trọng lượng quả, mất hương vị của sản phẩm và thiệt hại đến dinh dưỡng của cây.
Thán thư
Bệnh thán thư trên măng cụt hay thấy ở lá, quả và cành cây. Bệnh thường bùng phát nhanh chóng và mạnh lên sau các mùa mưa khi có độ ẩm cao. Dấu hiệu nhận biết khá rõ ràng khi trên lá khi có xuất hiện nhiều đốm trắng nhỏ và được bao phủ bằng những vòng tròn xung quanh đó là lớp tế bào lá đã chết. Bệnh gây tổn hại đến dinh dưỡng của cây.
Sâu vẽ bùa
Sâu vẽ bùa chủ yếu diễn ra ở các đợt lá đang xanh nhằm hạn chế quang hợp và sức sống của cây. Loại sâu này chủ yếu gây hại khi buổi tối chúng cắn và đục những lỗ ở tầng biểu bì lá nhằm thu hút ánh sáng. Lâu ngày, lá bị khô héo dần làm giảm chức năng quang hợp và gây cháy lá. Ngoài ra, cây măng cụt còn có các bệnh hại như đốm rong, nhện đỏ,…
Kết luận
Hi vọng với sự chia sẻ trên trong việc trồng trọt và chăm bón cây măng cụt sẽ đem tới cho bạn các thông tin hữu ích giúp cây măng cụt của bạn lớn nhanh, cho quả ngọt.
